वास्तवमा पर्यटकिय सम्भावनाका दृष्टिकोणले नेपाल विश्वमा नै अग्रस्थानमा छ । तर हाम्रा सम्भावनाहरुलाई हामीले चिन्न र सहि योजना र निति निर्माणको अभावमा हाम्रो पर्यटन क्षेत्र निकै पछाडी परेको अवस्था छ । पूर्वाधारको अभाव तथा ठूला योजनाहरु त बनेनन नै हामीसंग भएका र तत्काल सुधार गर्न सक्ने सानातिना विषयवस्तुहरुमा पनि हामीले ध्यान पु¥याउन र सुधार गर्न सकेका छैनौं ।

दुइ वर्ष अघिको भुकम्प, नाकावन्दीले थलिएको पर्यटन क्षेत्र दुई वर्ष वत्नै लाग्दा पनि उकासिन सकेको छैन । पछिल्लो समय हामीकहाँ भएका पर्यटन पूर्वाधारहरु पनि विग्रदैं गएका छन । पछिल्लो समयमा सडक भत्काएका कारण अत्याधिक धुलो, धुवाँ टाफिक जामको कारण पर्यटकहरुले सास्ती बेहोर्नु परिरहेको छ ।

आजका दिनमा जति पर्यटक नेपाल आएका छन, आएका पर्यटकले पनि स्तरिय सेवा सुविधा पाएका छैनन । त्यसका कारण विश्वभर नेपालको गलत प्रचार हुने सम्भावना बढेको छ । पर्यटकले नेपालमा राम्रो संग घुमफिर पनि गर्न पाएका छैनन् । पर्यटक नेपाल आउना साथ नपालको विमानस्थल नै सुरक्षित छैन । एयरपोर्टमा पर्यटकको झोला हराउने जस्ता समस्या छन । यति साना विषयवस्तुलाई पनि हामीले व्यवस्थि तगर्न सकेका छैनौं ।

विमानस्थल वाट निस्केपछि पनि पर्यटकहरु धुलो,धुवाँ र जाममा पर्नुपर्छ । नेपालको पर्यटन क्षेत्रमा विकाश गर्न सडक क्षेत्रको विकाश हुनैपर्छ । तिब्बत वाट काठमाडौँ आउने वाटो विग्रिएको दुइ वर्ष सम्म पनि वनेको छैन । त्यो वाटो मात्र खुले पनि हजारौंको संख्यामा नेपाली नागरिकले रोजगारी पाउने थिए । काठमाडांैं वाट चितवन जम्मा १८० किमिको वाटो जान पाँच घण्टाको वाटोको लागी सिंगो दिन नै खर्चिनुपर्ने अवस्था छ । ट्राफिक जाम अत्याधिक छ । पर्यटकिय स्थल ठमेलमा नै एउटा पर्यटक नाक मुख छोपेर हिँड्नुपर्ने दर्दनाक अवस्था अवस्था छ । 

यदि साँच्चिकै पर्यटन क्षेत्रको विकास गर्ने हो भने सरकारले एयरपोर्ट सुधार गर्नैपर्छ, नेपाल एयरलाईन्सको क्षमता र उडानमा वृद्धि गर्नैपर्छ । विमानस्थलका कर्मचारीहरुमा पनि पर्यटकलाई कस्तो व्यवहार गर्ने भन्ने विषयमा ट्रेनिङ दिन जरुरी छ ।
पदयात्रा पर्यटनको कुरा गर्दा हाल मजदुरको ज्याला वढिसकेको छ । यसले हिजोका दिनमा भन्दा आज मजदुरहरुको जिवनयापनमा केहि सहज पक्कै भएको छ । तर पदयात्रा पर्यटनका क्षेत्रमा सुधार गर्नुपर्ने विषयहरु धेरै छन । आज पनि नेपालमा पर्यटकहरु एक्लै हिमाल र पदयात्रामा जाने हुँदा पर्यटकहरु हराउने समस्या छ । त्यसैले गाईड विना पर्यटक लाई एक्लै पदयात्रामा जान बन्देज लगाउन जरुरी छ ।

अर्कोतिर आज पनि नेपालमा ईलिगल ट्रेकिङको समस्या रहेको छ  । गैह्रकानुनी ढंगले पदयात्रा सञ्चालन गर्नेहरुले सरकारलाई कर पनि तिर्दैनन्, एउटा वेबसाईट बनाएर विना दर्ता पनि ट्रेकिङ सञ्चालन भईरहको छ । यस्ता समस्याको समाधानका लागि टानले कारवाहिको दायरामा ल्याउन पहल गर्नैपर्छ । नेपालमा आज पनि जसले पायो, त्यसैले पर्यटक लाई घुमाइरहेका छन । गाइडको लागि लाइसेन्सको व्यवस्था रहेको छ,तर लाइसेन्स लिनेले भन्दा नलिनेले वढि पर्यटक घुमाइ राखेका छन् ।  तर नियमनकारी निकाय यस विषयमा मौन छ ।

काठमाडौंकै विभिन्न ठाउँमा घर र अपार्टमेण्टहरु लिएर विना दर्ता होटल सञ्चालन भईरहेका छन । अर्कोतिर काठमाडौं, पोखरा, चितवन जस्ता पर्यटकिय क्षेत्रमा पनि व्यवस्थित पर्यटक वसपार्क छैन । पर्यटन वसपार्कको अत्यन्तै आवश्यकता छ । यस विषयमा सम्बन्धत निकायहरुले ध्यान दिनैपर्छ ।

अन्य धेरै ठूला काम र ठूला पूर्वाधार निर्माणका काम त आजको भोलि गर्न नसकिएला,त्यसको लागी समय लाग्ला । तर यति सामान्य विषयवस्तुहरु पनि समस्याको रुपमा रहेका छन । सम्बन्धित निकायहरुले थोरै मात्र ध्यान पु¥याउन सकेको खण्डमा पनि कतिपय समस्याहरु हल भएर जान्छन । यस्ता विषयवस्तुहरुको समाधानका लागी पर्यटन क्षेत्रका सवै संस्थाहरु टान,नाट्टा,हान तथा अन्य संस्थाहरु मिलेर सुधारका लागी पहल गर्नैपर्छ । आजका समस्याहरु आजै समाधानको वाटोमा अगाडी बढाउन सकेमा दिर्घकालिन रुपमा पर्यटन क्षेत्रको विकासको ढोका खुल्नेछ ।

–पर्यटन व्यवसायि लम्साल ट्रेकिङ एजेन्सिज एशोशयसन अफ नेपाल (टान) का कार्यसमिति सदस्य हुन ।