३ मंसिर/अर्थ र व्यापार – लामो समयदेखि सुस्ताएको घरजग्गा कारोबारमा अझै सुधार आएको छैन । घरजग्गा कारोबारमा सुधार नआएपछि पछिल्लो समय राजस्व समेत आधा घटेको छ ।
गत असोज महिनाको अन्तिम सातादेखि कात्तिक मसान्तसम्म आम नेपाली दशैं तिहार र छठपर्वको ‘फेस्टिभ मुड’मा रहँदा नेपालमा घरजग्गा कारोबार सुस्ताएको सम्बन्धीत सरोकारवालाहरुले बताएको छ ।
उनीहरुका अनुसार कात्तिक महिनामा घरजग्गा कारोबारबाट राज्यलाई प्राप्त हुने राजस्वदेखि लिखत पारितसम्म घटेको छ । भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिबी निवारण मन्त्रालयले २०७४ मा कृषियोग्य भूमि खण्डीकरण बढेको बन्दै जग्गा कित्ताकाट गर्न रोक लगाएको थियो । नीतिगत बन्देजकै कारण घरजग्गा कारोबार घट्दा अर्थतन्त्रमै समस्या परेको धारणा सहित प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्वको वर्तमान सरकारले गत २९ साउनमा मन्त्रिपरिषद् बैठकबाटै जग्गा कित्ताकाट खुलाएको थियो ।
त्यसपछि भदौ र असोज महिनामा केही सुधार देखिएको घरजग्गा कारोबार कात्तिक महिनामा चाडबाडका कारण पुनः घटेको हो ।
यस्तो कारोबारमा चलायमान बनाउन भन्दै जग्गा कित्ताकाट खुलाउन सरकार नै ‘पावरब्रोकर’ बन्दा समेत अझै अपेक्षाकृत रुपमा कारोबार नभएको सम्बन्धीत सरोकारवालाहरुको भनाई छ ।
सम्बन्धीत सरोकारवाला निकाय भूमि व्यवस्थापन तथा अभिलेख विभागको तथ्यांकअनुसार असोजमा घरजग्गा किनबेचबाट सरकारले ४ अर्ब ८ करोड ६६ लाख २७ हजार ४३७ रुपैयाँ राजस्व प्राप्त गरेको थियो ।
कात्तिकमा २ अर्ब १६ करोड ३८ लाख ६७ हजार ५६४ रुपैयाँ कूल राजस्व प्राप्त भएको विभागले जनाएको छ । एकै महिनामा घरजग्गा कारोबारबाट राज्यलाई प्राप्त हुने राजस्व १ अर्ब ९२ करोड रुपैयाँले घटेको देखिन्छ ।
असोजमा १ लाख ४० हजार ५९० कित्ता जग्गा कारोबार भएकोमा कात्तिकमा घटेर ७७ हजार १८५ कित्तामा सीमित भएको विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।
कात्तिकमा ३० हजार ३८७ जग्गा कित्ताकाट भई ७० हजार ११६ कित्ता कायम भएको छ । २६ हजार घरजग्गा किनबेच भएकोमा १८ हजार ५९३ वटा घरजग्गा रोक्का भएको छ । १५ हजार २५९ घरजग्गा फुकुवा भएको छ ।