१३ साउन / अर्थ र व्यापार – अघिल्ला दुई वर्ष भूकम्प र नाकाबन्दीका कारण रोकिएका निर्माणका गतिविधिले तीव्रता पाएपछि नेपालमा सिमेन्टको खपत अत्यधिक रूपमा बढेको छ । यससँगै सिमेन्ट उत्पादन गर्न आवश्यक मुख्य कच्चा पदार्थ क्लिंकरको आयात भने उच्च दरमा बढेको छ ।

आर्थिक वर्ष ०७३–७४ को ११ महिना (जेठ मसान्तसम्म) मा नेपालमा २० अर्ब ३४ करोड रुपैयाँको क्लिंकर आयात भएको छ । यो अघिल्लो आर्थिक वर्ष ०७२–७३ को सोही अवधिको तुलनामा १ सय ४५ प्रतिशतले बढी हो । अघिल्लो वर्ष जेठ मसान्तसम्मा ८ अर्ब २८ करोड रुपैयाँको क्लिंकर आयात भएको छ ।

भूकम्प र नाकाबन्दीका कारण अघिल्ला दुई वर्ष मुलुकका विकास र निर्माणका गतिविधिले गति लिन नसक्दा सिमेन्टको खपत न्यून भएको थियो । दुई वर्षसम्म रोकिएको निर्माण गतिविधिले आव ०७३–७४ मा गति लिँदा सिमेन्टको उत्पादन र क्लिंकरको आयात उच्चदरमा वृद्धि भएको छ । समीक्षा आवमा नेपालको आर्थिक वृद्धि पनि ६.२ प्रतिशत भएको छ । सोहि आर्थिक वृद्धिले पनि निर्माणको गतिविधि बढेको देखाउँछ ।

समीक्षा वर्षमा भारतमा क्लिंकरको मूल्य बढेपछि नेपालमा भएको आयात पनि उच्च देखिएको छ । अघिल्लो वर्षको तुलनामा यस वर्ष क्लिंकरको मूल्य झन्डै १५ प्रतिशतसम्मले वृद्धि भएको छ । यसले पनि क्लिंकर आयातको मूल्य उच्च देखिएको हो । यद्यपि, क्लिंकरको आयात परिमाण पनि वृद्धिचाहिँ भएको छ ।

क्लिंकरको आयात उच्च दरमा बढे पनि सिमेन्टको आयात भने घटेको छ । नेपालमै सिमेन्ट उद्योग र उत्पादन बढेपछि आयात घटेको छ । विकास निर्माणले गति लिन थालेसँगै नेपालमा सिमेन्ट उद्योग थपिएका छन् भने क्लिंकरको उद्योग र आयात दुवै बढेको छ । क्लिंकरमा आत्मनिर्भर हुन अझै ३–४ वटा उद्योग थपिनुपर्नेछ ।

नेपालमा सिमेन्ट उद्योगको वृद्धि उत्साहप्रद भए पनि स–साना समस्या भने भजभोगिरहनुपरेको छ । अहिले सिमेन्ट उद्योगको सबैभन्दा ठूलो समस्या कोइला आयातमा रहेको छ । सिमेन्ट उद्योगका लागि कोइला अत्यावश्यक छ । तर, नेपालमा वीरगन्जबाहेकका नाकामा कोइला ल्याउन सकिने व्यवस्था छैन । नेपालका सबै प्रमुख नाकाबाट कोइला आयात गर्न सकिने व्यवस्थाका लागि सरकारले पहल गर्नुपर्ने छ ।