२ कात्तिक/अर्थ र व्यापार – अर्थ मन्त्रालयले नयाँ सरकार गठन भएको तीन महिनाभित्रको कार्यप्रगति सार्वजनिक गरेको छ । जसमा अर्थ मन्त्रालयले वर्तमान सरकार गठन भएपछि निजी क्षेत्रको आत्मविश्वास बढेको दाबी गरेको छ । सरकार गठन भएको तीन महिनाभित्र भएका विविध कामको विवरण सार्वजनिक गर्दै अर्थले यस्तो दाबी गरेको हो ।
यसबीच, मुलुकको अर्थतन्त्र सुधारका लागि सुझाव दिन उच्चस्तरीय आर्थिक सुधार आयोग गठनलाई अर्थले महत्वपूर्ण काम मानेको छ । यसैगरी, अर्थ मन्त्रालयले सार्वजनिक गरेका कार्यहरूमा मुलुकको अर्थतन्त्र सुधारका लागि सुझाव दिन उच्चस्तरीय आर्थिक सुधार आयोग गठन, आन्तरिक राजस्व परिचालन रणनीतिको कार्यान्वयन, कन्ट्री क्रेडिट रेटिङको तयारी पूरादेखि संघीय संसद्मा विधेयक पेससम्मलाई यो सरकारको महत्वपूर्ण काम भनेको छ ।
अर्थ मन्त्रालका प्रवक्ता महेश भट्टराईले अर्थतन्त्रमा चुनौतीहरू रहे पनि पहिलेको तुलनामा सुधार आइरहेको बताएका छन् । तीन महिनामा निजी क्षेत्रको आत्मविश्वास बढेको, गत वर्षको यसै अवधिको तुलनामा पुँजीगत खर्च र राजस्व संकलन बढेको, ब्याजदर कम भएको, निजी क्षेत्रतर्फ प्रवाहित कर्जा वृद्धि भएको, पुँजी बजार चलायमान भएको, विदेशी मुद्रा सञ्चिति बढेको, रेमिट्यान्स वृद्धि भएको अर्थमन्त्रालयको दाबी छ ।
‘पुँजीगत खर्च गत वर्षको यसै अवधिको तुलनामा ६५ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ भने राजस्व संकलन गत वर्षको यसै अवधिको तुलनामा १३ प्रतिशतले वृद्धि भएको अर्थ मन्त्रालयको दावी छ गत भदौसम्म विदेशी मुद्राको सञ्चिति हालसम्मको उच्च २१ खर्ब ५२ अर्ब रुपैयाँ रहेको जानकारी गराएको अर्थमन्त्रालयले रेमिट्यान्स १५ प्रतिशतले वृद्धि भएकोमा पनि गौरव गरेको छ । यसैगरी, व्याजदर घटेर औषत ६.१५१ प्रतिशत कायम भएको अर्थ मन्त्रालयले जनाएको छ ।
तीन महिनामा अर्थ मन्त्रालयका महत्वपूर्ण कामहरुमा बजेट कार्यान्वयन गर्न ७३ बुँदे मार्गदर्शन जारी गरी बजेट कार्यान्वयनलाई थप प्रभावकारी बनाइएकाले हालसम्मको चालु, पुँजीगत तथा समग्र खर्चमा उल्लेख्य सुधार ल्याउन सहयोग पुगेको बताएको छ ।

मुलुकको समग्र अर्थतन्त्र सुधारको लागि उच्चस्तरीय आर्थिक सुधार सुझाव आयोग गठन गरी अध्ययन कार्य प्रारम्भ गरिएको लाई महत्वपूर्ण उपलब्धी भनेको अर्थमन्त्रालयले राजस्व चुहावट नियन्त्रण गर्न केन्द्रीय द्रुत गस्ती टोली गठन गरी परिचालन गरिएको जनाएको छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय स्वतन्त्र विज्ञ संस्थाबाट नेपालको सार्वभौम साख मूल्यांकन (क्रेडिट रेटिङ) को कार्य अगाडि बढाई प्रतिवेदन प्राप्त गर्ने चरणमा रहेको अर्थ मन्त्रालयले जनाएको छ ।
वर्तमान सरकार गठन भएको तीन महिनाको अवधीमा आन्तरिक राजस्व परिचालन रणनीति कार्यान्वयनलाई आफ्नो तीन महिने उपलब्धि मानेको बताएको छ ।
यसैबीच अर्थ मन्त्रालले देशको अर्थतन्त्रमा चुनौतीहरू रहेपनि पहिलेको तुलनामा सुधार आइरहेको दावी गरेको छ । यो सरकारको विशेष सक्रियताकै कारण तीन महिनामा निजी क्षेत्रको आत्मविश्वास बढेको, गत वर्षको यसै अवधिको तुलनामा पूँजीगत खर्च र राजस्व संकलन बढेको, ब्याजदर कम भएको, निजी क्षेत्रतर्फ प्रवाहित कर्जा वृद्धि भएको, पूँजीबजार चलायमान भएको, विदेशी मुद्रा सञ्चिति बढेको र रेमिट्यान्स वृद्धि भएको दाबी गरेको छ ।
पूँजीगत खर्च गत वर्षको यसै अवधिको तुलनामा ६५ प्रतिशतले बढेको, राजस्व संककलन गत वर्षको यसै अवधिको तुलनामा १३ प्रतिशतले बढेको मन्त्रालयले जनाएको छ ।
विदेशी मुद्रा सञ्चिति हालसम्मकै उच्च २१ खर्ब ५२ अर्ब रुपैयाँ पुगेको, रेमिट्यान्स १५ प्रतिशतले बढेको, ब्याजदर घटेर औसत ६.१५१ प्रतिशत कायम भएकोमा पनि अर्थमन्त्रालयले यो सरकारको राम्रो उपलब्धी भनेको छ ।
यसैगरी अर्थमन्त्रालयले चालु आर्थिक वर्षको बजेट कार्यान्वयन गर्न ७३ बुँदे मार्गदर्शन जारी गरेको कुरालाई पनि आफ्नो महत्वपूर्ण काम मानेको छ । यस वर्ष बजेट कार्यान्वयन थप प्रभावकारी बनाउन बजेट कार्यान्वयन कार्ययोजना तर्जुमा गरी कार्यान्वयनमा ल्याइएको अर्थले जनाएको छ । यसबाट हालसम्मको चालु, पूँजीगत तथा समग्र खर्चमा उल्लेख्य सुधार ल्याउन सहयोग पुगेको दाबी अर्थ मन्त्रालयको छ ।
राजस्व चुहावट नियन्त्रण गर्न केन्द्रीय द्रुतगस्ती टोली गठन गरी परिचालन गरिएको अर्थले आफ्नो उपलब्धी भनेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय स्वतन्त्र विज्ञ संस्थाबाट नेपालको सार्वभौम साख मूल्यांकन (क्रेडिट रेटिङ) को काम अगाडि बढाइ प्रतिवेदन प्राप्त गर्ने चरणमा रहेको समेत अर्थले जनाएको छ ।

त्यसैगरी, नयाँ बीमा नियमावली, २०८१ तर्जुमा गरी मन्त्रिपरिषद्मा पेस गरिएको छ । साना तथा मझौला संगठित संस्थाको धितोपत्र निष्कासन तथा कारोबार सम्बन्धी नियमावली, २०८१ मन्त्रिपरिषद्मा पेस गरिएको समेत अर्थले आफ्नो कार्य विवरणमा समावेश गरेको छ । आन्तरिक राजस्व परिचालन रणनीति स्वीकृत गरी कार्यान्वयनमा ल्याइएको छ । भन्सार मूल्यांकलाई यथार्थ कारोबार मूल्यमा आधारित बनाउन रणनीति तयार गरी लागु गरिएको र भन्सार महसुल नियमावली, २०८१ तर्जुमा गरी मन्त्रिपरिषद्मा पेस गरिएको कामलाइए पनि अर्थले उपलब्धीको रुपमा लिएको बताएको छ ।
सार्वजनिक संस्थानमा ऋण तथा लगानी सम्बन्धी नीति तर्जुमा गरी मन्त्रिपरिषद्मा पेस गरिएको , आन्तरिक ऋण निष्कासन तथा व्यवस्थापन कार्यविधि तयार गरी कार्यान्वयनमा ल्याइएको , आर्थिक कार्यविधि तथा वित्तीय उत्तरदायित्व ऐन संशोधन विधेयक संघीय संसदमा पेस गरिएको कामलाई पनि विशेष उपलब्धी भनेको छ ।
तातोपानी भन्सार कार्यालयमा लगेज तथा भेइकल स्क्यानर मेसिन प्रयोग सुरु गरिएको ,वीरगञ्ज, भैरहवा र नेपालगञ्ज भन्सार कार्यालयमा ल्याब मोड्युल सुरु गरिएको र भन्सार प्रज्ञापनपत्रको मुख्यमुख्य चरणका जानकारी निकासी तथा पैठारीकर्तालाई इमेल मार्फत जानकारी गराउने प्रणाली सुरु गरिएको कामलाई पनि अर्थले उपलब्धीमुलक काम भनेको छ । नागरिक बचतपत्र र वैदेशिक रोजगार बचतपत्रको अभौतिकीकरण कार्यलाई यो सरकारको सुधारात्मक प्रयास भनेको अर्थ मन्त्रालयले जनाएको छ ।