२७ असार/अर्थ र व्यापार — नेपाल राष्ट्र बैंकले सेयर धितो कर्जामा लचिलो नीति लिएको छ । राष्ट्र बैंकका गभर्नर प्राडा. विश्वनाथ पौडेलले शुक्रबार आगामी आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को मौद्रिक नीति सार्वजनिक गर्दै व्यक्तिगत सेयर धितो कर्जाको सीमा बढाएका २५ करोड पु¥याएका हुन् ।
मौद्रिक नीति मार्फत राष्ट्र बैंकले व्यक्तिगत सेयर धितो कर्जाको सीमा १५ करोडबाट बढाएर २५ करोड रुपैयाँ पु¥याएको छ ।
गभर्नर पौडेलले यसअघि चालु आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिको तेस्रो त्रैमासिक समीक्षाबाट सेयर धितो कर्जाको जोखिमभार १ सय २५ प्रतिशतबाट घटाएर सतप्रतिशत कायम गरेका थिए । उनले राष्ट्र बैंकको नेतृत्व सम्हालेको केही दिनमै सेयर बजारप्रति लचिलोनीति लिएका थिए ।
यसअघि राष्ट्र बैंकका तत्कालीन गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले आव २०७८/७९ को मौद्रिक नीतिमार्फत सेयर धितो कर्जामा क्याप लगाउन सुरु गरेका थिए । अधिकारीले २०७८÷७९ को मौद्रिक नीतिमार्फत एक व्यक्ति वा संस्थाले एक वित्तीय संस्थाबाट अधिकतम ४ करोड र समग्र वित्तीय प्रणालीबाट अधिकतम १२ करोडसम्म मात्र लिन सक्ने व्यवस्था गरेका थिए । यसलाई पौडेलले अहिले २५ करोड रुपैयाँ पु¥याएका हुन् । यसले सेयर बजारलाई केही लचिलो बनाईदिएको देखिएको छ ।

धितोपत्र बजारमा लगानी गर्ने मुख्य उद्देश्यले स्थापना भएका संस्थागत लगानीकर्ताहरुका लागि कर्जाको अधिकतम सीमा आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को पहिलो त्रैमासिक समीक्षामार्फत २० करोड कायम गरेका अधिकारीले २०८१/८२ को मौद्रिक नीतिमार्फत सीमा खारेज गरेका थिए ।
यसैगरी, राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीति मार्फत विदेश भ्रमणमा जाने नेपालीले लैजान पाउने रकमको सीमा बढाएर ३ हजार अमेरिकी डलर पु¥याइएको छ ।
आगामी आर्थिक वषको मौद्रिक नीति सार्वजनिक गर्दै गभर्नर पौडेलले यस्तो घोषणा गरेका हुन् । हाल यस्तो रकमको सीमा २ हजार ५ सय डलर छ । यस्तै राष्ट्र बैंकले बैंक तथा वित्तीय संस्थाले आगामी आर्थिक वर्षका लागि १२ प्रतिशतले कर्जा विस्तार गर्ने लक्ष्य राखेको छ । राष्ट्र बैंकले ब्याजदर करिडोरको माथिल्लो र तल्लो दुवै सीमा घटाएको छ । यो व्यवस्थाले बजारमा थप मुद्रा आपुर्ति हुने अनुमान गरिएको छ ।
यस्तै, राष्ट्र बैंकले सुस्त अर्थतन्त्र गतिशील बनाउन सजगतापूर्वक लचिलो मौद्रिक नीति ल्याएको जनाएको छ ।
राष्ट्र बैंकले राष्ट्रिय परिदृष्य पनि मध्यनजर गर्दै लचिलो मौद्रिक नीति ल्याएको हो । आगामी आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिमार्फत राष्ट्र बैंकले नीतिगत दर घटाएको छ । राष्ट्र बैंकले स्थायी तरलता दर अर्थात् बैंक दर ०.५ प्रतिशत बिन्दुले घटाइ ६ प्रतिशतमा झारेको छ ।
त्यसैगरी, नीतिगत दर ५ प्रतिशतबाट घटाइ ४.५ प्रतिशत बनाइएको छ । साथै, केन्द्रीय बैंकले स्थायी निक्षेप संकलन दर पनि ३ प्रतिशतबाट घटाइ २.७५ प्रतिशत बनाइएको छ ।
त्यसैगरी आगामी आवको मौद्रिक नीतिले बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट निजी क्षेत्रमा प्रवाह हुने कर्जा वृद्धि १२ प्रतिशत प्रक्षेपण गरेको छ ।
अधिक तरलताले ब्याजदर घटाएको सहज परिस्थितिमा मौद्रिक नीतिको कार्यदिशा लचिलो अवलम्बन गरिएको छ । सरकारले आगामी आवको आर्थिक वृद्धिदर ६ प्रतिशत हुने प्रक्षेपण गरेको छ भने मूल्यवृद्धि ५.५ प्रतिशतभित्र राख्ने लक्ष्य राखेको छ ।

अब घर बनाउन वा किन्न ३ करोड रुपैयाँसम्म ऋण पाइने 
नेपाल राष्ट्र बैंकले आवास कर्जाको सीमा बढाएको छ । राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीति सार्वजनिक गर्दै आवासीय कर्जाको सीमा बढाइएको छ । राष्ट्र बैंकले निजी आवासीय घर निर्माण÷खरिद गर्न प्रवाह गर्ने कर्जाको सीमा बढाएको हो ।
अब निजी घर निर्माण गर्दा र वा खरिद गर्दा ३ करोड रुपैयाँसम्म कर्जा पाइने भएको छ । यसअघि दुई करोड रुपैयाँ कर्जा पाइन्थ्यो । राष्ट्र बैंकले पहिलो घर निर्माण वा खरिद गर्दा यस्तो कर्जा मूल्य अनुपात ८० प्रतिशतसम्म हुने जनाएको छ । अन्यको हकमा बढीमा ७० प्रतिशतसम्म कायम गर्न सकिने राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।